REZERVO TANI

Sjelljet për parandalimin e aksidentëve rrugore

NGARKESAT E MJETIT, SIGURIA NE RRUGE, DHE SHKAQET E AKSIDENTEVE

Ngarkesa duhet te sistemohet mbi mjet ne menyre te tille qe :
Te shmanget renia e vete ngarkeses; te mos dobesoje fushepamjen e drejtuesit dhe te mos pengohet lirshmeria e levizjeve ne drejtimin e mjetit; mos kalohet pesha maksimale e ngarkeses se treguar nga leja e qarkullimit; nese del jashte ne pjesen e pasme te karrocerise, te behet vetem kur eshte e nevojshme dhe ne lidhje me dimensionet e mjetit, por ne cdo rast, ngarkesa qe del jashte karrocerise ne pjesen e pasme te mos kaloje ne vlere 3/10 (30 % ) te gjatesise se mjetit ; ngarkesa ne pjesen e pasme kur del jasht karrocerie duhet te sinjalizohet me panel reflektues me shirita te bardhe dhe te kuq

(fig.302).

 

Zhvendosja i ngarkeses perpara
Eshte e rendesishme qe te fiksohet ngarkesa mire e ne menyre te sigurte edhe sepse, pervec rrezikut te renies, ekziston mundesia e zhvendosjes se saj perpara; ne rast te tille, levizja perpara e ngarkeses, do te sillte nje strukture tjeter te mjetit per pasoje te ndryshimit te efektit te peshes, e si rezultat , nje ngarkese me te madhe mbi pjeset e sistemit te drejtimit e te frenave te perparme dhe nje konsum me te madh te gomave te perparme, e ne teresi ulje te qendrueshmerise se mjetit ne levizje.

Zenia e karrexhates per shkak te renies se ngarkeses
Ne rast bllokimi te karrexhates per shkak te renies aksidentalisht te ngarkeses, drejtuesi duhet te beje menjehere sa te jete e mundur te lire kalimin, duke levizur shpejt dhe me kujdesin e nevojshem ngarkesen per te bere te sigurte qarkullimin. Jashte qendrave te banimit drejtuesi duhet te parasinjalizoje pengesen nepermjet sinjalit “mjet i ndaluar” (trekendeshi i rrezikut).

Transporti i personave
Numri i personave te transportueshem ( e treguar ne lejen e qarkullimit) ne autovetura mund te arrije maksimumin 9 vete duke perfshire dhe drejtuesin; ne kamionet (ne ndenjesen e perparme) eshte maksimumi 3 duke perfshire drejtuesin; ne motocikleta eshte maksimumi 2 veta duke perfshire drejtuesin.

Perdorimi korrekt i rruges kerkon qe:
Te kihen parasysh normat e vecanta te sjelljes dhe ato te diktuara nga kujdesi i zakonshem i qarkullimit ne rruge (duke mbajtur ne konsiderate jo vetem dispozitat ligjore, por dhe kujdesjet e diktuara nga deshira e mire dhe nje sjellje korrekte shoqerore). Duhet, vec te tjerave: te drejtohet ne menyre te pershtatshme sipas gjendjes teknike te mjetit, te rruges e te trafikut; tu jepet perparesi kembesoreve qe kalojne ne hapesirat e vendosura per to; te lirojme ne kohe kryqezimin kur shfaqet ne semafor drita jeshile; te shihet ne pasqyrat anesore e mjetit perpara se te ndizet sinjali tregues i drejtimit per ndryshim korsie.

Eshte e ndaluar sepse perben rrezik per qarkullimin.
Te qendrosh mbi shinat hekurudhore, ne kurrizet e rrugeve dhe te qendrosh ne ane te karrexhates ne rresht te dyte; te parakalohet ne tunele e rrugeve me nje korsi per cdo sens levizje kur fushepamja eshte e kufizuar; te perdoren ne menyre te gabuar feneret verbues (dritat e largesise); te ndalosh pergjate autostrades per te marre pasagjere; te lesh te hapura dyert e mjetit; te besh gara shpejtesie ne rruge; te mos respektosh distancen e sigurise nga mjeti ne mjet; te qarkullosh me nje shpejtesi jashtezakonisht te ulet pa nje aresye te justifikuar; te ndryshosh drejtimin e levizjes se mjetit pa sinjalizuar me pare manovren ; te pozicionohemi ne kufirin e majte te karrexhates kur duam te futemi ne nje rruge djathtas (perkundrazi eshte e drejte te qendrohet sa me afer te jete e mundur ne krahun e djathte)

Perdorimi i korrekt i rruges kerkon qe :
Te jene vezhguar normat e vecanta te sjelljes dhe ato te diktuara nga kujdesi i zakonshem (te vezhgohen jo vetem dispozitat ligjore, por dhe kujdesjet e diktuara nga deshira e mire, duke zbatuar nje ndjenje te forte civile). Duhet, vec te tjerave: te drejtohet mjeti ne menyre te pershtatshme sipas kushteve teknike te tij, te rruges e te trafikut; tu jepet perparesi kembesoreve qe kalojne ne hapesirat e vendosura per to; te nxitohet per tu larguar nga kryqezimi kur shfaqet ne semafor drita e verdhe; te shihet pasqyra anesore perpara se te vihet ne veprim sinjali tregues i drejtimit per ndryshim korsie.

Eshte e ndaluar sepse perben rrezik per qarkullimin :
Te qendrosh mbi shinat hekurudhore, ne kurrizet e rrugeve dhe te qendrosh ne ane te karrexhates ne rresht te dyte; te parakalohet ne tunele e rrugeve me nje korsi per cdo sens levizje kur fushepamja eshte e kufizuar; te perdoren ne menyre te gabuar feneret verbues (dritat e largesise); te ndalosh pergjate autostrades per te marre pasagjere; te lesh te hapura dyert e mjetit; te besh gara shpejtesie ne rruge; te mos respektosh distancen e sigurise nga mjeti ne mjet; te qarkullosh me nje shpejtesi jashtezakonisht te ulet pa nje aresye te justifikuar; te ndryshosh drejtimin e mjetit pa sinjalizuar me pare manovren; te pozicionohemi ne kufirin e majte te karrexhates kur duam te futemi ne nje rruge djathtas (perkundrazi eshte e drejte te qendrohet sa me afer te jete e mundur ne krahun e djathte)

Eshte e nevojshme per sigurine rrugore :
Te vihesh ne udhetim ne kushte te mira psiko-fizike; te mos besh udhetime te gjata pa ndalesa ndermjetese (eshte e keshillueshme nje ndalese 45 min. pas cdo 4 oresh udhetim); te kontrollosh presionin e gomave para se te nisesh per udhetim (duhet te jete i njejte me ate te rekomanduar nga konstruktori); tu afrohesh kryqezimeve duke ngadalesuar me kujdes; te lehtesosh kalimin e kembesoreve dhe nese ato jane jashte vijave te bardha; te lehtesosh hyrjen ne rruge, te mjeteve qe dalin nga nje garazh (apo parkim ); te sigurohesh per gatishmerine e sinjaleve te drejtimit dhe te pastrosh xhamat e mjetit; te rregullosh pasqyrat dhe ndenjesen e drejtimit per te perftuar nje pamje me te mire; te sistemosh objektet e mundshme brenda mjetit per te shmangur zhvendosjet e tyre gjate qarkullimit.

Drejtuesi i nje autoveture duhet :
Te shmange krijimin e rreziqeve per perdoruesit e tjere te rruges; te mos kaloje kurre kufijte e shpejtesise te percaktuara nga sinjalet rrugore; ne kryqezime t’i jape si rregull perparesi mjeteve te ngadalte kur ato vijne nga e djathta; te qendroje prane anes se djathte te rruges kur ben kthesen djathtas; te shikoje ne pasqyren anesore perpara se te sinjalizoje ndryshimin e korsise.

Shkaqet kryesore te aksidenteve lidhur me rrugen mund te jene :
Prania e guraleceve mbi rruge ose njollat e vajit mbi asfalt; fillimi i shiut dhe lagia e siperfaqes se thate dhe me pluhur e rruges; rruga e mbuluar me gjethe ose prania e baltes; siperfaqja e rruges qe ka ngrire akull; ngushtimet e rrugeve (ngushticat); pjeset e rreshqitshme ose te deformuara te asfaltit; mungesa e sinjalizimit ne kryqezime ose mungesa e shenjave horizontale (shiritat); mungesa e sinjalizimeve ne ngushtimet e rrugeve.

Per te shmangur mundesine e aksidenteve duhet te kontrollohet :
Funksionimi i frenave te sherbimit (frenat e pedalit); konvergjenca dhe ekuilibri i rrotave (pozicioni reciprok i rrotave ne sistemin e drejtimit); trashesia e shtreses ballore te gomave; funksionimi i mire i organeve te drejtimit ( timoni ); funksionimi i pajisjeve te sinjalizimit dhe ndricimit (boria, dritat, treguesit e drejtimit ); funksionimi i fshireseve te xhamave.

Per te shmangur krijimin e aksidenteve duhet te kontrollohet:
Vazhdimisht gjendja e punes i sistemit te frenimit; qe frenimi te jete i ekuilibruar ne te gjitha rrotat (per te shmangur rreshqitjen); nivelin e lengut ne vasken e lengut qarkullues te frenave ( per te shmangur mungesen e funksionimit ); gjendja e ferrotave te frenave dhe disqet; gjendja e folese se frenave dhe e tambureve. Pervec kesaj: te kujdeset per te mos krijuar mbinxehje te frenave nga perdorimi i tejzgjatur (ne rruget zbritese te gjata); te kihet parasysh : qe hapesira e frenimit rritet nese rruga eshte e lagur (zvogelohet ferkimi); qe nese shpejtesia rritet 2 here , hapesira e frenimit rritet 4 here; qe hapesira rrugore e pershkuar gjate kohes se reagimit varet nga shpejtesia.

Per te shmangur krijimin e aksidenteve duhet te kontrollohet:
Vazhdimisht orientimi i fenereve per te shmangur verbimin (per shembull: ne momentin e shkembimit te mjeteve); gjendja dhe funksionimi i dritave te ndalimit (dritat qe ndizen kur frenohet); gjendja dhe funksionimi i treguesve te drejtimit dhe i fenereve; gjendja dhe funksionimi i dritave te pozicionit; gjendja e lenteve qe reflektojne fashen e drites paralel me burimin, duke i pastruar shpesh; siperfaqet e tejdukshme te mjeteve ndricuese gjendja dhe funksionimi i tyre; Per me teper: te mbahet gjithmone ne gjendje pune sistemi i ndricimit dhe i sinjalizimit pamor; te zevendesohen mjetet e ndricimit kur siperfaqet reflektuese te brendeshme jane te perkeqesuara (per shembull: te oksiduara); te trasportohen ne menyre te sigurte kafshet shtepiake ne kabinen e mjetit.

Per te shmangur krijimin e aksidenteve duhet :
Te mbahet e lire fushepamja e drejtuesit ( xhami i perparme, xhami i pasem dhe xhamat anesore); te sigurohet pastrimi dhe funksionimi i pasqyrave te brendeshme dhe te jashtme; te mos perdoren ngjitese, varese apo gje tjeter tek xhami i perparme i makines, per te mos zvogeluar pamjen; te sigurohet transparenca dhe pastertia edhe e xhamave anesore; te verifikohen vazhdimisht furcat e fshireseve duke i zevendesuar nese nuk jane ne gjendje te mire dhe duke rifurnizuar me leng pastrues (qofte dhe thjesht uje) depoziten e pajisjes per larjen e xhamit te perparme.

Per te shmangur krijimin e aksidenteve duhet :
Te perdoren gomat me permasat sipas te dhenave te konstruktorit te treguara ne lejen e qarkullimit; te perdoret i njejti tip gomash ne rrotat e te njejtit aks (per shembull: goma debore); te kontrollohet gjendja e aneve te gomave ne vendin ku puthiten me diskun dhe pipthi per te shmangur plasjen e gomave ose renien e presionit te tyre; te kontrollohet vazhdimisht qe presioni i gomave te jete ai i keshilluar nga katalogu (te shihet libri i perdorimit te mjetit); te zevendesohen gomat teper te konsumuara sepse e zvoglojne ferkimin me siperfaqen e rruges dhe e veshtiresojne frenimin; te vezhgohen nese goma konsumohet me teper anash sepse presioni eshte teper i ulet) apo ne qender (kur presioni eshte teper i larte); te behet kontrolli i ekuilibrit te rrotave per te shmangur vibrimin (dridhjet) e timonit; te kerkohet here pas here te nderrohet pozicioni i gomave per te mbajtur nje konsum uniform.

Kushtet e keqia te motit.
Per t’ju pershtatur kushteve te keqia te motit dhe per te parandaluar aksidentet rrugore duhet : te ngadalesosh shpejtesine duke e pershtatur me kushtet atmosferike per te qene gjithnje ne gjendje te frenosh brenda hapesires se dukshme; te rritet distanca e sigurise nga mjeti ne mjet; te mbajme te ndezura dritat e pozicionit dhe ato te shkurtra per cdo rast te shikueshmerise se dobet; te ndezim dritat e pasme kunder mjegulles ne rast mjegulle, nese shikueshmeria eshte me pak se 50 m; ne rast mjegulle dhe shiu shume te dendur te ndalohet ne vend te sigurte.

Ne rast shiu duhet te :
Zvogelojme shpejtesine (vecanerisht gjate kthesave) dhe rrisim distancen e sigurise me mjetin qe ke perpara; manovrojme me kujdes timonin dhe te shmangim frenimin e papritur e te pakontrolluar; shmangim veshjen e xhamave me avull dhe mbajme ne funksion fshireset ; nese shiu eshte i dendur te ndizim feneret joverbues (dritat e shkurtera).

Fenomeni i humbjes se kontaktit te gomave me asfaltin e lagur.
Eshte nje fenomen teper i rrezikshem ( ne raste shiu te dendur apo ne rastin e formimit te pellgjeve te ujit ne rruge) qe sjell nje shkeputje te kontaktit te gomes me asfaltin (notim) ose rreshqitje te rrotave mbi terrenin e lagur. Behet fjale ne praktike per nje notim mbi uje, per nje largim te pamjaftueshem te ujit nga te gdhendurat (kanalet) e pjeses ballore te gomes, me pasoje humbjen e kontaktit te gomave me asfaltin e lagur. Ndeshet me kollaj si fenomen : ne mjetet e lehta , ne shpejtesite e medha, dhe ne rastin e gomave shume te konsumuara (ne kete rast edhe ne shpejtesi te vogla).

Ne rruget e rreshqiteshme te mbuluara nga debora ose akulli duhet :
Te ngadalesohet shpejtesia dhe te shmangen manovrat e forta ( si per shembull: levizjet e forta te timonit, pershpejtimet e gazit, frenimet e forta); te levizet me nje shpejtesi sa me shume te jete e mundur uniforme, duke shmangur frenimet e shpeshta dhe rritjet e shpejtesise; te montohen mbi rrotat motorike (te perparme ose te pasme, sipas asaj qe rezulton te jete terheqja e mjetit) zinxhiret ose gomat e debores; te aktivizohet terheqja e dyfishte nese mjeti eshte i pajisur me dy diferenciale; te perdoret kryesisht marshi i mesem ose i ulet, duke shfrytezuar veprimin frenues te motorit; te ruhet distance sigurie e madhe ( 3 ose 4 here me shume) nga mjetet e tjera dhe pengesat; te kalohet me kujdes ne zonat e pa ekspozuara nga dielli (zonat me hije); te ngarkohet pak (por mos e mbingarko) mjeti per te patur nje mbeshteje me te madhe te rrotave ne rruge .